Okazało się, że nie jestem jedynym instrumentem w tym domu. Na dole, w salonie, stoi Fortepian. Wczoraj po południu położyła mnie na nim i poszła do ogrodu. Nie było jej z godzinę, ale wcale się nie nudziłam, bo wreszcie miałam z kim porozmawiać. Okazało się, że myślimy podobnie, czujemy podobnie, mamy takie same marzenia i doświadczenia. On, Fortepian, też wcale nie chciał tu trafić!
Zaczął opowiadać mi o sobie, o tym co robił wcześniej i jak się tu znalazł, ale nie skończył, bo przyszła, zapakowała mnie w pokrowiec i zabrała z powrotem na górę. Muszę coś wykombinować, żeby częściej go spotykać.
Opowieść fortepianu:
„Nie myślałem, że trafię w takie miejsce. Do prowincjonalnego teatru. Do miasta, którego mieszkańcy mogliby zrozumieć słowo „kultura”, gdyby w miejscowej bibliotece był Słownik Wyrazów Obcych. I gdyby umieli czytać.
Miałem stać w wielkiej sali koncertowej. Mieli grać na mnie sławni artyści. Mieli się o mnie troszczyć najlepsi stroiciele. Tymczasem przywieziono mnie w to miejsce i upchnięto w kącie za kurtyną. Sławni artyści…nawet ich nie widziałem. Stroiciel czasem zaglądał. Głównie do kieliszka. Był nawet sympatyczny, taki mały, zasuszony staruszek. Owszem, trochę głuchy, ale tylko na jedno ucho, dlatego po jego wizycie zawsze jednak miałem jakiś nastrój. Najczęściej minorowy.
Co jakiś czas w teatrze organizowano koncerty. Wiedziałem o tym kilka dni wcześniej, bo przed koncertem odbywało się sprzątanie. Portierka przynosiła wiadro i szmatę i włączała duży, zardzewiały, przemysłowy odkurzacz. Kurtyny furkotały, w powietrze wzbijały się stuletnie pokłady kurzu i płatki rdzy, a ona siadała na krześle, moczyła szmatę w wiadrze i wyżymała. Moczyła i wyżymała. Moczyła i wyżymała… Po jakimś czasie wyłączała piekielną machinę, pył opadał, a wtedy ona przecierała moje wieko tą wielką, wilgotną, słabo wyżętą ścierką.
Porządki to jednak był dopiero początek. Teatr miał swoją ekipę techniczną. Na co dzień zaszyci w podziemiach pod sceną panowie wykorzystywali całą swoją wiedzę techniczną do otwierania kolejnych butelek wina. Kiedy jednak do koncertu pozostawała godzina lub dwie, wytaczali się z czeluści i zabierali się do wytaczania mnie na środek sceny. Albo prawie na środek. W każdym razie do tego miejsca, do którego starczało im sił. Pewnego razu…nie, chyba nie opowiem Wam o tym, to zbyt bolesne…No dobrze, spróbuję. Pewnego razu kółko zaklinowało się w szparze między deskami, panowie zaparli się, pchnęli, szarpnęli i urwali mi nogę! Straciłem równowagę, zagrzechotały klawisze, uchyliło się wieko…myślałem, że już po mnie. Na szczęście zdążyli mnie złapać, podparli mnie krzesłem i tak przetrwałem do końca koncertu. Myślicie pewnie, że zaraz wezwano stolarza, zostałem naprawiony i że od tej pory postępowano ze mną ostrożnie i delikatnie? Nic z tych rzeczy. Po prostu od tej pory nie wytaczano mnie na scenę, tylko wynoszono. Osobno ja, osobno noga. Już nigdy nie byłem w pełni sobą.
Najgorsze jednak były dzieciaki. Nie dało się przewidzieć, kiedy przyjdą. Mógł to być niedzielny poranek albo środek czwartkowej nocy. Na ich widok marszczyły mi się struny i cierpła politura. Traktowali mnie jak mebel. Jedli na mnie śniadanie, sypiąc do środka okruchy, odrabiali na mnie lekcje albo używali jako wieszaka na stroje. Zdarzało się, że jakiś narwaniec grzebał we mnie i szarpał struny swoim brudnym paluchem, bo był ciekawy, jak brzmią od drugiej strony.
Czy grali na mnie? Pewnie że grali. Aż dostawałem kolki i odpadał mi filc z młoteczków. Preludium C-dur Bacha, albo „Sonatę Księżycową” Beethovena. „Sonatę Księżycową” Beethovena, albo Preludium C-dur Bacha. Preludium C-dur Bacha… albo… Chopin, tak, ten biedaczek też miał za swoje. A czasem, wstyd powiedzieć, śpiewali przy mnie sprośne, ludowe przyśpiewki.
Mijały lata, klawisze mi zżółkły, politura spękała, noga doskwierała coraz bardziej, aż wreszcie usłyszałem, że zostanę odnowiony. Ależ się ucieszyłem! Zabrano mnie pewnego wiosennego popołudnia, a kiedy wróciłem, wszystko się zmieniło. Miałem zamek i zaczęto zamykać mnie na klucz. Żadnych więcej okruszków, żadnego grzebania w strunach, szarpania i zmuszania do byle jakiego grania. Stałem sobie przykryty mięciutkim pokrowcem. Stałem…i stałem…spałem…i spałem….Tygodniami i miesiącami. I wiecie co? Zacząłem się nudzić. Zacząłem tęsknić do dawnych czasów, nawet do okruszków na politurze, w końcu nie uwierały mnie aż tak bardzo. Doszedłem też do wniosku, że nie wszystko było takie złe i że mam też trochę dobrych wspomnień: dotyk delikatnych, dziewczęcych palców, cichy śmiech, muśnięcie klawisza… ciepło młodego ciała na mojej klapie, czysty śpiew…Tak, to było miłe…
Kilka lat później usłyszałem znajomy głos. Poczułem znajomy dotyk, poczułem dawno zapomniany zapach. Czekałem, aż mnie obudzi, otworzy i zostanie ze mną przez cały wieczór. Tak bardzo chciałem grać! Usiadła przy mnie, położyła ręce na klawiszach, nacisnęła leciutko… Początkowo nie mogłem się zorientować, co gra, ale po chwili już wiedziałem – moją ulubioną „Sonatę Księżycową”! Od razu przypomniały mi się dawne, dobre czasy. Dalej, dalej! ponaglałem ją w myślach, nie „c”, tylko „cis”, a potem „gis”, teraz akord, nie słychać „a” ofermo, och, gdybym mógł, zagrałbym zupełnie sam! Wreszcie koniec spania, myślałem, zaraz zjawi się tutaj cała ta wrzeszcząca zgraja i będzie tak jak kiedyś. Będziemy ćwiczyć razem, razem oglądać spektakle, będę znowu potrzebny. Ale ona zagrała tylko kilka taktów, a potem delikatnie zamknęła wieko. Wracaj!, wołałem, dokąd idziesz, przecież nie było tak źle, graj dalej! Nie zagrała wtedy, ale następnego dnia zapakowano mnie na ciężarówkę, długo gdzieś wieziono aż wreszcie wniesiono tutaj. Nie mogę powiedzieć, żeby o mnie nie dbała, jestem, jak widzisz odnowiony i nastrojony, od czasu do czasu nawet gra na mnie Pianista, ale wciąż moje miejsce to tylko kąt w małym, drewnianym domku.
..
* * *
Chciałam dzisiaj zestroić wiolonczelę z fortepianem, więc zniosłam ją na dół i położyłam obok niego. Nie da się jednak stroić instrumentu kiedy za oknem wydziera się głody kot, prawda? Wyszłam więc go nakarmić, a przy okazji podlać pomidory w donicach. Potem musiałam jeszcze zebrać agrest, który już zaczął wysychać na krzaczkach i zebrać opadłe w nocy liście. Wydawało mi się, że nie zdążyłam nawet otworzyć pokrowca wiolonczeli, ale wróciłam, zamek był rozsunięty, a wiolonczela leżała oparta o fortepian. Ładnie wyglądają razem, dwa instrumenty.. całe morze możliwości.
Usiadłam przy nich na chwilę i przywołałam wspomnienia…
Fortepian był w teatrze zawsze. Stał w bocznej kulisie, czarny, błyszczący, z białym napisem Stainway and Sons. Wyglądał zupełnie jak fortepiany stojące w wielkich salach koncertowych i tak jak one zdawał się ciągle czekać, aż ktoś na nim zagra. I grał, oczywiście, że grał! Specjalnie dla niego organizowano koncerty. Już kilka dni wcześniej sprzątano, odkurzano scenę, a jego przecierano miękką, wilgotną szmatką tak, że odbijał w sobie wszystkie światła rampy. Rano w dniu koncertu zjawiał się stroiciel, starszy, doświadczony fachowiec. Lubiliśmy patrzeć jak pracował, słuchać jak czysto i pięknie brzmiał potem Fortepian. Po jego odejściu do pracy zabierali się panowie z ekipy technicznej: ustawiali światła, opuszczali horyzont i boczne kurtyny a na koniec wystawiali Fortepian na środek sceny.
Na środek, bo to na nim skupiały się światła, on musiał być w centrum, na niego miała patrzeć publiczność. Był gwiazdą.
Pewnego razu miał miejsce przykry wypadek. Podczas wytaczania Fortepianu kółko utknęło pomiędzy deskami sceny, zaklinowało się , ktoś szarpnął za mocno i Fortepian stracił nogę. Nic więcej na szczęście się nie stało, ale noga pozostała urwana, bo w teatrze ciągle na wszystko brakowało pieniędzy. Jednak nawet z urwaną nogą był dla nas najpiękniejszy. Wokół niego toczyło się nasze życie. Bywał stołem, na którym odrabialiśmy lekcje i przy którym, wstyd powiedzieć, jedliśmy czasem śniadanie. Bywał wieszakiem na stroje, krzesłem albo parawanem za którym można było się przebrać. Wiedzieliśmy o nim wszystko, oglądaliśmy go od środka i od spodu, znaliśmy każdy odklejony kawałek filcu, każdą rysę na politurze, każdą strunę. Myślę, że nas lubił… Był przecież Panem Fortepianem, najważniejszym, potrzebnym, niezbędnym. Zawsze też znalazł się ktoś, kto potrafił na nim zagrać. Bach, Beethoven, Chopin, jakieś wprawki dla początkujących albo wesołe, ludowe przyśpiewki.
Słuchaliśmy tej muzyki, bo, chociaż grana niewprawnie i z błędami, była żywa, tak jak Fortepian był żywy.
Kiedy wchodziliśmy na scenę, codzienne życie zostawało przed drzwiami. Tam, w środku, mogła być dowolna pora dnia albo nocy, zależało to tylko od naszej wyobraźni. Mogliśmy zmienić zimowy poranek w księżycowa letnią noc, wyczarować świt nad jeziorem, albo blask południowego słońca w głębi lasu. Kiedy grał Fortepian, sufit nad widownią znikał, a my podróżowaliśmy przez wymyślone światy i nie byliśmy pewni, czy mijały minuty, godziny czy może całe lata.
W końcu jednak dorośliśmy, skończyliśmy szkoły i rozjechaliśmy się po świecie. Po latach dowiedziałam się, że Fortepian jest na sprzedaż. Natychmiast pojechałam do Teatru. Nie mogłam się doczekać, kiedy znów na nim zagram. Zagram „Sonatę Księżycową”. Znam ją tak dobrze…Jest we mnie, w szumie krwi, we włosach, w opuszkach palców. Słuchałam jej tak często, kiedyś, kiedy niebo pełne było obietnic…
– Dziś wywołam wspomnienia – myślałam – zaproszę wszystkie dobre duchy sceny, odwiedzę dawno zapomniane miejsca z wyobraźni. Ja i Fortepian, po tylu latach, czyż to nie cud?
Weszłam na scenę, zajrzałam za kulisę. Była pusta, ciemna i zimna. Co stało się z Fortepianem? Zaczęłam go szukać i znalazłam, chociaż może byłoby lepiej, gdyby tak się nie stało. Stał, zastawiony elementami scenografii, przykryty pilśniową płytą i paskudnym, włochatym pokrowcem. Otwarłam go i zobaczyłam rząd pożółkłych klawiszy, nierównych, ze śladami klejenia. Politura już nie była czarna, ale brązowa, zniknął gdzieś napis. To nic, pomyślałam, to tylko czas…Minęło przecież ponad dwadzieścia lat…
Nie było czym postawić nut, więc oparłam je na zwiniętym pokrowcu. Usiadłam. Położyłam ręce na klawiszach. Zagraliśmy. Ja i on. Pierwszy takt, drugi…
Nie zrobił tego złośliwie. Starał się bardzo. To była moja wina, on grał dokładnie to, co chciałam i tak jak chciałam. Cicho, nierówno, gubiąc dźwięki. Nie mogłam tego słuchać, niemal czułam jak cierpi.
Nie mogłam go tam zostawić, na szczęście cena nie była wygórwana. Wymagał gruntownego odnowienia, okazało się też, że płyta była kiedyś pęknięta, ale dla mnie i tak brzmi najlepiej ze wszystich fortepianów świata.
A o tym, kto teraz na nim gra będzie następnym razem.
